Aşağıdaki ifadelerden hangisi faydacılık yaklaşımı ile ilişkili değildir?

Aşağıdaki ifadelerden hangisi faydacılık yaklaşımı ile ilişkili değildir?

a) Yaklaşımın temeli, davranışın bireyin çıkarlarına hizmet ettiği takdirde ahlaki olduğuna dayanmaktadır.
b) Bireyin mutluluğunun bütünün mutluluğuna bağlı olabileceğini ileri sürmektedir.
c) Bireyden çok toplum üzerine odaklanma söz konusudur.
d) Ahlaki eylemin ölçütü yarardır.
e) “En yüksek iyiyi” ve “en fazla insanı” amaç edinir.

• Doğru cevap: a) Yaklaşımın temeli, davranışın bireyin çıkarlarına hizmet ettiği takdirde ahlaki olduğuna dayanmaktadır.

Faydacılık (utilitarianism), özellikle Jeremy Bentham ve John Stuart Mill gibi düşünürler tarafından geliştirilen, sonuç odaklı bir ahlaki yaklaşımdır. Bu yaklaşıma göre bir eylemin doğruluğu ya da yanlışlığı, o eylemin sonuçlarının toplumdaki en fazla sayıda insana en fazla yararı sağlayıp sağlamadığına bağlıdır. Temel ilke, “en çok sayıda insan için en yüksek mutluluk” ilkesidir.

a) Yaklaşımın temeli, davranışın bireyin çıkarlarına hizmet ettiği takdirde ahlaki olduğuna dayanmaktadır.
Yanlış/Faydacılıkla ilişkili değildir.
Bu ifade daha çok etik egoizm ya da bireycilik (individualism) temelli yaklaşımlara yakındır. Faydacılık, bireysel çıkarı değil, toplumsal toplam faydayı önceler. Eylem bireye fayda sağlasa bile, toplumun geneline zarar veriyorsa faydacılık açısından bu eylem ahlaki değildir. Oysa bu ifade bireyin faydasını merkeze alarak, ahlaki ölçütü bireysel çıkara indirgemektedir.

b) Bireyin mutluluğunun bütünün mutluluğuna bağlı olabileceğini ileri sürmektedir.
Doğru ve faydacılıkla ilişkilidir.
Faydacılıkta bireyin mutluluğu, toplumun genel refahıyla bağlantılıdır. Bireylerin faydası tek başına değil, toplam fayda ve mutluluk bağlamında değerlendirilir.

c) Bireyden çok toplum üzerine odaklanma söz konusudur.
Doğru ve faydacılıkla ilişkilidir.
Faydacılık bireysel değil toplumsal ölçekte değerlendirme yapar. “Toplam fayda” ya da “toplumsal mutluluk” ön plandadır. Bu nedenle bireyin çıkarı değil, toplumun geneli dikkate alınır.

d) Ahlaki eylemin ölçütü yarardır.
Doğru ve faydacılıkla doğrudan ilişkilidir.
Faydacılığın temel ilkesi budur. Bir eylemin ahlaki olup olmadığı, yarar (fayda) üretip üretmediğine göre değerlendirilir. Eğer bir davranış daha çok fayda sağlıyorsa, o davranış ahlakidir.

e) “En yüksek iyiyi” ve “en fazla insanı” amaç edinir.
Doğru ve klasik faydacılık tanımının özüdür.
Bu ifade doğrudan faydacılığın hedefini özetler. Toplumun genel mutluluğunu, mümkün olan en fazla kişiye en yüksek iyiyi ulaştırmayı hedefler.

Faydacılık bireysel çıkarı değil, toplumun genel yararını esas alır. Bu nedenle a seçeneği, bireysel çıkarı ahlak ölçütü olarak gördüğü için faydacılıkla çelişmektedir. Diğer seçenekler ise faydacılığın özüne uygundur ve yaklaşımın temel ilkelerini yansıtmaktadır.